Nghịch lý đào tạo lao động có tay nghề

Lợi, quyền lao động 08:55 | 19/02/2023
Mặc dù có không ít sinh viên tốt nghiệp đại học, có bằng kỹ thuật nhưng khi ra trường và làm việc lại gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí không "theo kịp" độ lành nghề so với sinh viên trường nghề. Thực tế này đang phản ánh sự bất cập trong công tác đào tạo
Triển khai các nhiệm vụ, hoạt động trọng tâm về chính sách pháp luật và quan hệ lao động Hình thức xử lý kỷ luật sa thải người lao động được áp dụng trong trường hợp nào?

Học nhiều lý thuyết nhưng thiếu thực hành

Sau khi lấy được bằng kỹ thuật cơ khí điện tử của một trường đại học, anh Nguyễn Văn Tuấn (27 tuổi, quê Hà Tĩnh) nhận ra không thể sử dụng bằng cấp của mình trong các nhà máy. Vì vậy, anh lựa chọn làm công nhân bốc vác trong một công ty sản xuất gỗ ép ở Đồng Nai với mức lương 9 triệu đồng/tháng.

“Chuyên ngành của tôi là kỹ thuật cơ khí điện tử, sau này ra trường sẽ dùng được các thiết bị điện công nghiệp 3 pha. Tuy nhiên, những gì mà tôi được học lại không được sử dụng trong các nhà máy. Thậm chí, tôi còn không được thường xuyên thực hành trên các hệ thống cơ khí điện tử thực sự mà chỉ làm qua máy tính”, anh Tuấn chia sẻ.

Anh Tuấn cho biết, hầu hết sinh viên trong khóa học đại học của anh đều không thành thạo phần thực hành, nguyên nhân chủ yếu do thiếu cơ hội tự vận hành máy móc. Điều này khiến họ thiếu các kỹ năng cơ bản để sử dụng thiết bị máy móc trong năm cuối thực tập tại các nhà máy.

“Ví dụ, tôi có thể đạt điểm điểm A trong môn Kỹ thuật điều khiển và tự động hóa, nhưng khi vào nhà máy, tôi thậm chí còn không biết cách vận hành bảng điều khiển”, anh Tuấn nói và cho biết thêm các giáo viên hầu hết là những người có bằng đại học chứ không phải là công nhân lành nghề, dẫn đến việc sinh viên không học được các kỹ năng cần thiết trong các khoá học thực hành.

Nghịch lý đào tạo lao động có tay nghề
Anh Phan Xuân Lộc đang là thợ cơ khí lành nghề sau khi tốt nghiệp ngành Cơ khí chế tạo máy tại một trường Cao đẳng. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Trường hợp anh Nguyễn Văn Tuấn có lẽ không quá hiếm hoi trong bức tranh đào tạo và sử dụng lao động hiện nay trên cả nước, khi mà nhiều cơ sở đào tạo vẫn quá nặng lý thuyết hơn thực hành. Trái với câu chuyện trên đây, sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Công nghiệp Huế cách đây 5 năm với tấm bằng chuyên ngành Cơ khí chế tạo máy, anh Phan Xuân Lộc (28 tuổi, quê Quảng Bình) đã trở thành một thợ cơ khí lành nghề, thậm chí anh cũng có riêng cho mình một xưởng hàn nhỏ.

Theo anh Lộc, các khoá học mà anh học tại trường phù hợp hơn với nhu cầu của nhà máy, phần lớn là do hầu hết các giáo viên đều là những người có kinh nghiệm sử dụng các thiết bị trong nhà máy, đồng thời, thời gian thực hành tại nhà máy cũng nhiều hơn.

“Chúng tôi không mất quá nhiều thời gian vào việc học các phần lý thuyết, mà chủ yếu được dạy cách vận hành máy móc tại nhà máy và tự tay thực hiện các bước trong công việc sản xuất. Chính vì vậy, trong những năm cuối tại trường, tôi đã được một số doanh nghiệp mời về làm việc mới mức lương khá tốt”, anh Lộc chia sẻ.

Theo anh Lộc, thời gian đầu học tại trường cao đẳng, anh cảm nhận được sự phân biệt đối xử giữa sinh viên cao đẳng và sinh viên đại học. Vì nhiều người cho rằng, trình độ đại học ra trường sẽ dễ xin việc hơn là cao đẳng. Tuy nhiên, thực tế lại không hoàn toàn như vậy khi các doanh nghiệp hiện nay đang cần người có kỹ năng chuyên môn hơn là người có trình độ học vấn cao.

Tăng cường tay nghề cho lao động

Hiện nay có một thực tế, nguồn cung lao động ở Việt Nam hiện nay luôn xảy ra tình trạng thiếu nghiêm trọng lao động kỹ thuật trình độ cao, lao động một số ngành dịch vụ và công nghiệp mới. Tỷ lệ lao động được đào tạo nghề còn thấp, kỹ năng, tay nghề, thể lực và tác phong lao động công nghiệp còn yếu nên khả năng cạnh tranh thấp.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo, không có chuyên môn kỹ thuật năm 2020 chiếm đến 75,9%. Do vậy, việc chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo để có lực lượng lao động chất lượng cao cạnh trong trong tương lai là rất quan trọng.

Là doanh nghiệp sản xuất và phân phối mỹ phẩm, Công ty TNHH Noah Legend (phường An Khánh, thành phố Thủ Đức, TP.HCM) thường xuyên tuyển dụng lao động sản xuất, kinh doanh, marketing… với chính sách lương cao, đãi ngộ tốt nhưng vẫn khó tuyển đủ nhân sự theo yêu cầu.

Nghịch lý đào tạo lao động có tay nghề
Tại khu công nghiệp VSIP 1 ở Bình Dương, nhiều doanh nghiệp yêu cầu công nhân tối thiểu phải có bằng THPT.

Theo ông Nguyễn Anh Vinh, phụ trách nhân sự công ty, điều kiện để được ứng tuyển vào công ty phải đảm bảo về trình độ cao đẳng trở lên, kỹ năng làm việc tốt, kinh nghiệm làm việc… nhưng rất ít hồ sơ đạt yêu cầu tuyển dụng. Vì vậy, doanh nghiệp chỉ còn cách tuyển người chưa có kinh nghiệm, kỹ năng để đào tạo từ đầu.

"Tuỳ vị trí làm việc mà thời gian đào tạo sẽ kéo dài khác nhau, khoảng 3 - 6 tháng. Đối với các vị trí như marketing, kinh doanh thì thời gian đào tạo có thể ít nhất 1 năm, cùng với việc cho đi học thêm các chứng chỉ khác mới đáp ứng được nhu cầu của công việc”, ông Vinh cho biết.

Dưới góc độ đào tạo chuyên môn nghề, ông Bùi Quang Quý, Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Công nghiệp Bình Dương cho rằng, trung cấp nghề là môi trường đào tạo đúng nghề nghiệp với tính chất định hướng và dạy nghề. Các học thuật không được thực hiện giảng dạy trong chương trình học. Điều nay đồng nghĩa với việc học nghề đảm bảo đúng với tính chất truyền dạy kinh nghiệm thực tế.

“Điều đó giúp cho người học được tiếp xúc, va chạm nhiều hơn với công việc sau này. Các kinh nghiệm và kiến thức cần thiết cũng được tích lũy nhiều hơn, nhơ đó được các nhà tuyển dụng ưu tiên hơn. Kinh nghiệm thực tế là đòi hỏi của rất nhiều nhà tuyển dụng trong thời gian gần đây. Đơn cử tại Trường Trung cấp Công nghiệp Bình Dương đang hợp tác và kết nối với hơn 200 công ty và xí nghiệp. Sau khi tốt nghiệp, học sinh sẽ được nhà trường giới thiệu đến các công ty, xí nghiệp đúng với chuyên ngành mình học", ông Bùi Quang Quý chia sẻ thêm.

Trong khi đó, dưới góc độ chuyên gia, ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Viện Đào tạo và Phát triển nhân lực Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM cho rằng: Nhu cầu nhân lực trình độ trung cấp chiếm trung bình 30,93% trong khi nguồn cung nhân lực chỉ đạt khoảng 7%. Nhu cầu tuyển dụng lao động trình độ cao đẳng trung bình 18,36% trong khi nguồn cung chỉ đáp ứng được 10%. Điều này thể hiện sự mất cân đối trong ncung cầu nhân lực trung cấp - cao đẳng ở Việt Nam.

Theo ông Tuấn, hệ thống giáo dục nghề nghiệp, bậc sơ cấp nghề trung cấp, cao đẳng là giải pháp giúp giải quyết khó khăn trong đào tạo nhân lực chất lượng cao, cân đối cung cầu thị trường lao động, giảm tải được tình trạng thất nghiệp sau khi tốt nghiệp vì thiếu kỹ năng, không đáp ứng được công việc thực tế…

Vì việc đào tạo trung cấp, cao đẳng chú trọng tính thực tiễn, gắn liền với doanh nghiệp, phục vụ cho nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp. Chính vì thế trong quá trình học, sinh viên sẽ được đào tạo một cách chủ động để học và nắm vững kỹ năng nghề, dễ dàng hòa nhập với công việc thực tế ngay sau khi tốt nghiệp.

Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp

Theo Quyết định số 73/QĐ-TTg ngày 10/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đến năm 2045 cả nước phấn đấu có 1.800 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, bao gồm 400 trường cao đẳng, 400 trường trung cấp, 1.000 trung tâm giáo dục nghề nghiệp. Trong đó có 3 trường thực hiện chức năng trung tâm quốc gia đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao, 6 trường thực hiện chức năng trung tâm vùng đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao.

Đối với trường cao đẳng chất lượng cao, đến năm 2025 cả nước phấn đấu có 70 trường, trong đó 40 trường tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4, có 3 trường tiếp cận trình độ các nước phát triển trong nhóm G20.

Về quy mô tuyển sinh, đào tạo, đến năm 2025 đạt từ 2,5 triệu - 2,7 triệu lượt người/năm, trong đó trình độ cao đẳng, trung cấp chiếm khoảng 25%. Theo ngành nghề, đến năm 2025 khu vực công nghiệp và xây dựng đạt 1,03 triệu lượt người, chiếm 38%; nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 670.000 lượt người, chiếm 25%; dịch vụ đạt 1 triệu lượt người, chiếm 37%.

Về với phân bố mạng lưới theo vùng đến năm 2030, riêng Vùng Tây Nguyên phấn đấu chiếm khoảng 6% cơ sở giáo dục nghề nghiệp cả nước; Vùng Đông Nam Bộ chiếm khoảng 17%, Vùng đồng bằng sông Cửu Long chiếm khoảng 11%.

Ngoài ra đến năm 2025, cả nước phấn đấu có khoảng 85% ngành, nghề trọng điểm, mũi nhọn thiết bị đào tạo được đầu tư theo hướng hiện đại, thông minh, xanh phù hợp với công nghệ, kỹ thuật của thực tiễn sản xuất.

X.T

Minh Tuấn

Link gốc: https://laodongthudo.vn/nghich-ly-dao-tao-lao-dong-co-tay-nghe-152520.html

Tin khác

Giúp lao động phi chính thức tiếp cận với bảo hiểm rủi ro thiên tai

Giúp lao động phi chính thức tiếp cận với bảo hiểm rủi ro thiên tai

Ngày 26/8, tại xã Minh Châu, thành phố Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Tổ chức ActionAid Quốc tế tại Việt Nam (ActionAid), Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) và chính quyền địa phương tổ chức chương trình đi thực tế và Tọa đàm "Bảo hiểm rủi ro thiên tai - điểm tựa cho lao động phi chính thức".
Sôi nổi Ngày hội văn hóa, thể thao thanh thiếu niên, nhi đồng phường Yên Nghĩa

Sôi nổi Ngày hội văn hóa, thể thao thanh thiếu niên, nhi đồng phường Yên Nghĩa

Nhằm đánh giá, tổng kết hoạt động hè của thanh thiếu niên, nhi đồng trong dịp hè tại địa phương năm 2025; ngày 16/8 vừa qua, phường Yên Nghĩa đã tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao thanh thiếu niên, nhi đồng, tổng kết công tác hoạt động hè năm 2025.
Đề xuất khen thưởng cán bộ, công chức đạt loại giỏi, xuất sắc trong đào tạo, bồi dưỡng

Đề xuất khen thưởng cán bộ, công chức đạt loại giỏi, xuất sắc trong đào tạo, bồi dưỡng

Bộ Tài chính đang dự thảo Thông tư hướng dẫn việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí dành cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.
Đề xuất kinh phí chi trả chế độ cho công chức nghỉ việc, tinh giản biên chế

Đề xuất kinh phí chi trả chế độ cho công chức nghỉ việc, tinh giản biên chế

Bộ Tài chính được giao tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền cân đối, bảo đảm kinh phí tinh giản biên chế, chi trả chế độ cho công chức nghỉ việc.
Cách tính lương hưu, trợ cấp một lần theo quy định mới người lao động cần biết

Cách tính lương hưu, trợ cấp một lần theo quy định mới người lao động cần biết

Từ ngày 1/7/2025, Thông tư số 12/2025/TT-BNV do Bộ Nội vụ ban hành đã chính thức có hiệu lực, hướng dẫn chi tiết cách tính lương hưu hàng tháng và trợ cấp một lần khi nghỉ hưu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc. Những quy định mới này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động mà còn giúp họ chủ động hơn trong việc lập kế hoạch nghỉ hưu hợp lý.

Có thể bạn quan tâm

Ra mắt Chi Đoàn và Chi hội Phụ nữ Công an phường Yên Sở

Ra mắt Chi Đoàn và Chi hội Phụ nữ Công an phường Yên Sở

Thực hiện chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh niên, công tác Hội Phụ nữ năm 2025, chiều 29/8, Công an phường Yên Sở phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Yên Sở tổ chức Lễ ra mắt Chi đoàn Thanh niên và Chi hội Phụ nữ Công an phường.
Tặng quà đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn

Tặng quà đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn

Trong không khí tưng bừng, phấn khởi của cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, Thành phố trao tặng 1.000 suất quà tới đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
Giúp lao động phi chính thức tiếp cận với bảo hiểm rủi ro thiên tai

Giúp lao động phi chính thức tiếp cận với bảo hiểm rủi ro thiên tai

Ngày 26/8, tại xã Minh Châu, thành phố Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Tổ chức ActionAid Quốc tế tại Việt Nam (ActionAid), Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) và chính quyền địa phương tổ chức chương trình đi thực tế và Tọa đàm "Bảo hiểm rủi ro thiên tai - điểm tựa cho lao động phi chính thức".
Sôi nổi Ngày hội văn hóa, thể thao thanh thiếu niên, nhi đồng phường Yên Nghĩa

Sôi nổi Ngày hội văn hóa, thể thao thanh thiếu niên, nhi đồng phường Yên Nghĩa

Nhằm đánh giá, tổng kết hoạt động hè của thanh thiếu niên, nhi đồng trong dịp hè tại địa phương năm 2025; ngày 16/8 vừa qua, phường Yên Nghĩa đã tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao thanh thiếu niên, nhi đồng, tổng kết công tác hoạt động hè năm 2025.
Đề xuất khen thưởng cán bộ, công chức đạt loại giỏi, xuất sắc trong đào tạo, bồi dưỡng

Đề xuất khen thưởng cán bộ, công chức đạt loại giỏi, xuất sắc trong đào tạo, bồi dưỡng

Bộ Tài chính đang dự thảo Thông tư hướng dẫn việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí dành cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.
Đề xuất kinh phí chi trả chế độ cho công chức nghỉ việc, tinh giản biên chế

Đề xuất kinh phí chi trả chế độ cho công chức nghỉ việc, tinh giản biên chế

Bộ Tài chính được giao tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền cân đối, bảo đảm kinh phí tinh giản biên chế, chi trả chế độ cho công chức nghỉ việc.
Lao động bán thời gian phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp từ năm 2026

Lao động bán thời gian phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp từ năm 2026

Luật Việc làm mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, trong đó có nhóm lao động làm việc theo hình thức bán thời gian nếu có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên.
Cách tính lương hưu, trợ cấp một lần theo quy định mới người lao động cần biết

Cách tính lương hưu, trợ cấp một lần theo quy định mới người lao động cần biết

Từ ngày 1/7/2025, Thông tư số 12/2025/TT-BNV do Bộ Nội vụ ban hành đã chính thức có hiệu lực, hướng dẫn chi tiết cách tính lương hưu hàng tháng và trợ cấp một lần khi nghỉ hưu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc. Những quy định mới này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động mà còn giúp họ chủ động hơn trong việc lập kế hoạch nghỉ hưu hợp lý.
Luật Việc làm 2025: Bước ngoặt số hóa thị trường lao động Việt Nam

Luật Việc làm 2025: Bước ngoặt số hóa thị trường lao động Việt Nam

Việc người lao động đăng ký số ID và dữ liệu dân cư quốc gia sẽ giúp xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về thị trường, đánh giá thực trạng nguồn lao động.
Hướng dẫn mới về thời điểm hưởng lương hưu từ 1/7/2025

Hướng dẫn mới về thời điểm hưởng lương hưu từ 1/7/2025

Bộ Nội vụ vừa ban hành Thông tư số 12/2025/TT-BNV hướng dẫn chi tiết thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu, áp dụng từ ngày 1/7/2025 - thời điểm Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 chính thức có hiệu lực.
Thị trường lao động tăng trưởng ổn định

Thị trường lao động tăng trưởng ổn định

Trong 6 tháng đầu năm 2025, thị trường lao động Việt Nam ghi nhận những tín hiệu tích cực và có sự tăng trưởng nhẹ so với cùng kỳ năm trước.
Luật Việc làm (sửa đổi): Mở rộng quyền lợi của người tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Luật Việc làm (sửa đổi): Mở rộng quyền lợi của người tham gia bảo hiểm thất nghiệp

So với Luật Việc làm hiện hành, Luật Việc làm (sửa đổi) có nhiều điểm mới, trong đó đáng chú ý là các chế độ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được sửa đổi theo hướng mở rộng quyền lợi của người tham gia.
Đánh giá công chức theo điểm số và sản phẩm cụ thể: Siết chặt, minh bạch, tránh "ai cũng tốt"

Đánh giá công chức theo điểm số và sản phẩm cụ thể: Siết chặt, minh bạch, tránh "ai cũng tốt"

Dự thảo Nghị định về đánh giá, xếp loại chất lượng công chức do Bộ Nội vụ xây dựng đang được lấy ý kiến rộng rãi. Dự thảo hướng đến mục tiêu siết chặt, lượng hóa việc đánh giá công chức, đảm bảo thực chất, công bằng và tránh tình trạng “cuối năm ai cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ”.
Quy định mới: Người lao động làm việc không trọn thời gian phải tham gia BHXH

Quy định mới: Người lao động làm việc không trọn thời gian phải tham gia BHXH

Nhằm kịp thời cập nhật những thay đổi quan trọng trong chính sách bảo hiểm, ngày 2/7, Bảo hiểm xã hội (BHXH) quận Thanh Xuân (Hà Nội) tổ chức Hội nghị tuyên truyền những điểm mới của Luật BHXH số 41/2024/QH15, Luật BHYT số 51/2024/QH15 tới các đơn vị sử dụng lao động do BHXH quận quản lý.
Tăng chế tài xử lý vi phạm BHXH, BHYT từ 1/7/2025: Doanh nghiệp cần khẩn trương xử lý nợ đọng

Tăng chế tài xử lý vi phạm BHXH, BHYT từ 1/7/2025: Doanh nghiệp cần khẩn trương xử lý nợ đọng

Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi năm 2024 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2024 chính thức có hiệu lực. Điểm mới quan trọng cần lưu ý là hai bộ luật này đã tăng cường mạnh mẽ các chế tài xử lý đối với hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Xem thêm
Phiên bản di động