Đề xuất dành 20% tổng diện tích đất ở trong dự án nhà ở xã hội để xây dựng công trình thương mại

Cụ thể, phương án 1 là đưa các quy định tại Nghị định số 100/2015/NĐ-CP và Nghị định số 49/2021/NĐ-CP lên thành Luật.

Phương án 2 là quy định chủ đầu tư được dành 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội để đầu tư xây dựng công trình kinh doanh thương mại (kể cả nhà ở thương mại cao tầng hoặc thấp tầng). Trường hợp phương án quy hoạch chi tiết của dự án do cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt mà không bố trí quỹ đất riêng để xây dựng công trình kinh doanh thương mại trong phạm vi dự án thì chủ đầu tư được phép dành 20% tổng diện tích sàn của dự án đó để làm nhà ở bán, cho thuê, thuê mua theo giá kinh doanh thương mại, hoặc để làm dịch vụ kinh doanh thương mại.

Phần diện tích công trình kinh doanh thương mại này được kinh doanh, hạch toán riêng. Chủ đầu tư được hưởng toàn bộ lợi nhuận từ phần kinh doanh dịch vụ thương mại này. Đối với phần nhà ở xã hội, chủ đầu tư xây dựng và bán với giá thành xây dựng (không có lợi nhuận định mức).

Ảnh minh họa. (Ảnh: VGP)

Trong hai phương án này, Bộ Xây dựng đề xuất chọn Phương án 2. Vì theo quy định tại điểm a, điểm b Khoản 1 Điều 58 Luật Nhà ở 2014 thì chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không sử dụng ngân sách nhà nước được hưởng ưu đãi về đất, về thuế, về vốn vay ưu đãi... Trong đó cụ thể ưu đãi về đất và thuế là:

“a) Được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội;

b) Được miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế; trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thì được giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp nhiều hơn so với trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê mua, bán”.

Theo cơ quan chủ trì soạn thảo, các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã ban hành chưa đủ hấp dẫn, không thực chất: Các ưu đãi miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế… nhưng thực chất chủ đầu tư không được hưởng mà là người dân được hưởng do theo quy định của pháp luật thì không được tính các khoản ưu đãi của Nhà nước vào giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội; ưu đãi thuế đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân chỉ để cho thuê không thực hiện được do pháp luật về thuế không có quy định.

Bên cạnh đó, chủ đầu tư còn được ưu đãi: “Được dành 20% tổng diện tích đất ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (bao gồm cả dự án sử dụng quỹ đất 20%) để đầu tư xây dựng nhà ở thương mại nhằm bù đắp chi phí đầu tư, góp phần giảm giá bán, giá cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội và giảm kinh phí dịch vụ quản lý, vận hành nhà ở xã hội sau khi đầu tư” (theo điểm b, khoản 1 Điều 9 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, được sửa đổi bổ sung tại điểm a khoản 8 Điều 1 Nghị định số 49/2021/NĐ-CP).

“Chính sách ưu đãi này đã được thực hiện từ năm 2013 đến nay, tuy nhiên chỉ được quy định trong các Nghị định của Chính phủ là chưa phù hợp với Luật Nhà ở 2013, cần phải được Luật hóa để đảm bảo tính pháp lý”, Tờ trình nêu rõ.

Qua tổng hợp báo cáo của 60/63 địa phương, đến nay đã có 507 dự án nhà ở xã hội độc lập với tổng diện tích đất hơn 1.375 ha và 533 dự án được xây dựng trên quỹ đất 20% của các dự án nhà ở thương mại, dự án phát triển đô thị, với tổng diện tích đất hơn 1.983 ha.