Phía sau vụ công nhân nhiễm độc methanol – Kỳ 4: Quay lưng với nạn nhân

Trong hàng trăm công nhân làm việc cho Công ty TNHH HS Tech Vina (Công ty HS Tech Vina) đi xét nghiệm, Bệnh viện Bạch Mai xác nhận có 37 công nhân bị nhiễm độc methanol. Trong đó có 10 người bị nhiễm độc nặng, 1 người tử vong. Ai cũng nghĩ họ là công nhân của Công ty HS Tech Vina, nhưng sự thật lại không phải vậy.

Khi đi tìm hiểu thông tin về những công nhân này, chúng tôi chỉ nhận về những cái lắc đầu từ những nơi đáng lẽ phải biết thông tin về họ. Công ty HS Tech Vina kiên quyết không làm việc. Đại diện Sở Lao động- Thương binh xã hội Bắc Ninh chỉ trả lời gọn lỏn một câu: “Vụ việc đang trong quá trình điều tra, phải chờ kết quả rồi sau đó chúng tôi mới vào công ty tiến hành làm việc”. Còn ông Nguyễn Đức Cao, Phó Ban quản lý các khu công nghiệp Bắc Ninh khi chúng tôi hỏi: Công ty HS Tech Vina có bao nhiêu công nhân, bao nhiêu người được ký hợp đồng lao động và bao nhiêu người được đóng Bảo hiểm Xã hội, Bảo hiểm Y tế thì cũng chỉ trả lời: Chờ cơ quan điều tra kết luận!?

Chi nhánh Công ty Bích Phượng đặt tại thị xã Thuận Thành không treo biển hiệu. Ảnh Minh Quang

Cần phải biết rằng, chúng tôi không phải là những người theo vụ việc này ngay từ đầu, do vậy không được tiếp xúc với các nạn nhân, không có những thông tin cá nhân. Dù mất khá nhiều thời gian, nhưng cũng thật may mắn, chúng tôi đã có số điện thoại của họ.

Chúng tôi liên hệ với Phàng A Say, 16 tuổi, quê ở Sơn La, người được Bệnh viện Bạch Mai chẩn đoán “nhiễm độc methanol giai đoạn muộn có tổn thương mắt nặng (mù mắt)”. Say cho biết đầu năm đã theo các bạn ở quê xuống Bắc Ninh và được Công ty Bích Phượng tuyển dụng. Người của Công ty Bích Phượng đưa Say đến Công ty HS Tech Vina làm việc. Đến nơi, Say được hướng dẫn công việc khoảng...1 tiếng rồi làm ngay.

Khi sự việc xảy ra, người của Công ty Bích Phượng đến cho 2 triệu đồng để Say và anh trai là Phàng A Tú (cùng làm ở Công ty HS Tech Vina và bị nhiễm độc methanol nặng hơn Say- PV) mua cơm ăn. Rồi từ đó đến khi Say xuất viện về quê, Công ty Bích Phượng không còn đoái hoài gì đến Say nữa. Say cho biết, em không được Công ty Bích Phượng ký hợp đồng.

Phàng A Say, 16 tuổi, quê ở Sơn La được Công ty Bích Phượng tuyển dụng được Bệnh viện Bạch Mai chẩn đoán “nhiễm độc methanol giai đoạn muộn có tổn thương mắt nặng (mù mắt)”. Ảnh: GĐCC

Chúng tôi đã liên hệ với ông Nguyễn Đình Phan, người đại diện của Công ty TNHH Nguồn nhân lực Bích Phượng (Công ty Bích Phượng) để hỏi về các công nhân của công ty làm cho Công ty HS Tech Vina bị nhiễm độc methanol. Ngay lập tức ông Phan chối “Em chỉ là nhân viên nên không biết được việc này”. Nhưng khi chúng tôi nói : Anh là người đại diện pháp luật của Công ty Bích Phượng thì ông Phan mới cho biết “Em chỉ là người đưa công nhân vào Công ty HS Tech Vina làm việc, mọi chuyện anh cứ đến Công ty HS Tech Vina mà hỏi”.

Ông Phan từ chối tất cả các câu hỏi của chúng tôi vì “Liên quan đến hợp đồng giữa 2 bên" - điều khoản giữa Công ty Bích Phượng với Công ty HS Tech Vina- PV. Gặng hỏi mãi, ông Phan mới buột miệng: “Em đã cung cấp hết thông tin cho bên điều tra rồi”.

Triệu Văn Ton anh trai Triệu Văn Nhậy cho biết, em mình đang sống thực vật. Ảnh GĐCC

Là một trong những người được chẩn đoán bị nhiễm độc methanol nặng, chị V cho biết, chị được Công ty Minh Anh tuyển dụng có ký hợp đồng từ tháng 1/2023 và được đưa đến làm việc tại Công ty HS Tech Vina. Nhưng khi chúng tôi xem hợp đồng của chị V thì đó chỉ là Biên bản thỏa thuận thử việc do ông Đàm Duy Bình, chức vụ Trưởng phòng (không thấy ghi phòng gì) đại diện cho Chi nhánh Công ty TNHH Minh Anh BG Vina ký. Chị V cho biết, có nhiều người làm cho Công ty Minh Anh mấy tháng trời nhưng cũng chỉ có cái Biên bản thỏa thuận thử việc, vì chị nghĩ đó là Hợp đồng lao động nên cũng không hỏi. Phải chăng đây là chiêu “lách luật” lợi dụng sự ít hiểu biết của người lao động, công ty tuyển dụng lao động không ký hợp đồng vì sợ phải tốn tiền đóng Bảo hiểm Xã hội, Bảo hiểm Y tế? Và cũng như các công nhân khác, khi sự việc nhiễm độc methanol xảy ra, Công ty Minh Anh cũng lẳng lặng phó mặc các nạn nhân.

Chúng tôi đã liên hệ với ông Nguyễn Xuân Ước, Giám đốc Công ty TNHH Minh Anh BG Vina. Ông Ước thừa nhận cho Công ty HS Tech Vina thuê lại lao động nhưng số lượng bao nhiêu người thì ông Ước không nhớ. Ông Ước khẳng định các lao động sẽ được thử việc 2 tuần, nếu đạt yêu cầu thì sẽ được công ty ký hợp đồng lao động. Nhưng khi chúng tôi nói rằng, có những công nhân phản ánh họ làm việc cho công ty mấy tháng trời nhưng vẫn chỉ được công ty ký Biên bản thỏa thuận thử việc, ông Ước nói sẽ cho kiểm tra lại và bảo chúng tôi liên hệ với ông Đàm Duy Bình để có thêm thông tin vì khu vực huyện Thuận Thành do ông Bình phụ trách.

Rất nhiều công nhân chỉ được Công ty Minh Anh ký Biên bản thỏa thuận thử việc

Khi liên hệ, ông Bình cho biết có mấy chục công nhân công ty làm việc cho Công ty HS Tech Vina nhưng không nhớ là trong số đó có bao nhiêu người được công ty ký Hợp đồng lao động. Ông Bình hứa sẽ về văn phòng kiểm tra lại danh sách rồi trả lời chúng tôi. Nhưng, những ngày sau đó chúng tôi gọi điện lại, ông Bình đều không nghe máy.

Trong số những công nhân bị nhiễm độc methanol, ngoài chị H đã tử vong thì công nhân Triệu Văn Nhậy (17 tuổi, dân tộc Dao, quê ở Cao Bằng) là bị nặng nhất. Anh Triệu Văn Ton là anh trai Nhậy cho biết, sau mấy ngày nằm điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai, Nhậy xuất viện trở về quê nhưng mắt không mở được, nằm không dậy được, miệng không nói được, mọi sinh hoạt đều phải nhờ người nhà chăm sóc.

Vì Nhậy không nói được nên người nhà cũng không biết Nhậy được công ty nào đưa đến Công ty HS Tech Vina làm việc. Khi bước chân rời bản làng đến Bắc Ninh, Triệu Văn Nhậy đem theo những ước mơ có việc làm, có thu nhập để “đổi đời”, nhưng chỉ vài tháng sau, chàng trai 17 tuổi đang hừng hực sức sống trở về trên cáng và sống thực vật.

Ngoài ra còn có những công nhân cho biết, họ được Công ty Quốc An ký hợp đồng lao động rồi đưa đến Công ty HS Tech Vina làm việc. Hợp đồng của họ theo người tuyển dụng nói là đã nộp cho cơ quan công an. Tuy nhiên, khi chúng tôi liên hệ với người tuyển dụng thì chị này thẳng thừng phủ nhận.

Những công ty nào đã đưa người vào Công ty HS Tech Vina làm việc, nội dung hợp đồng của họ có những điều khoản gì? Phải chăng họ đã lợi dụng sự ít hiểu biết pháp luật của những người công nhân để tuyển dụng mà không ký hợp đồng lao động, hoặc nếu ký thì không đóng Bảo hiểm Xã hội, khi tai nạn xảy ra họ đã “phủi tay” bỏ mặc những người công nhân nơi đất khách quê người? Liệu sau này công an thị xã Thuận Thành sẽ kết luận thế nào khi vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng như vậy nhưng vẫn chưa khởi tố vụ án?