Phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em trong dịp hè: Cảnh báo từ những rủi ro quen thuộc

Theo Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế), trung bình mỗi năm Việt Nam ghi nhận trên 370.000 ca tai nạn thương tích ở trẻ em. Đặc biệt, nhóm tuổi từ 15-19 chiếm tỷ lệ cao nhất (43%), tiếp theo là nhóm 5-14 tuổi (36,9%) và 0-4 tuổi (19,5%). Điều này phần nào cho thấy, nguy cơ không giảm đi theo độ tuổi, mà phụ thuộc vào mức độ tiếp xúc với nguy hiểm và khả năng tự bảo vệ.

Thực tế lâm sàng cho thấy, nhiều tai nạn nghiêm trọng xảy ra ngay tại nhà - nơi mà cha mẹ thường chủ quan cho rằng đã “an toàn tuyệt đối”. Vụ việc một bé gái 11 tuổi bị cửa cuốn tự động kẹp cổ dẫn đến ngừng tuần hoàn tại Hà Nội gần đây là minh chứng rõ nét về những mối nguy ẩn sau thiết bị gia dụng hiện đại nếu thiếu sự giám sát và kiểm soát kỹ thuật.

Ảnh minh họa.

Điện - một “kẻ thù vô hình” trong sinh hoạt thường ngày

Trong số các loại tai nạn thương tích, tai nạn liên quan đến điện chiếm tỷ lệ cao và có nguy cơ tử vong tức thì. Trẻ nhỏ với bản tính hiếu động, tò mò dễ bị điện giật khi tiếp xúc ổ cắm, dây điện trần, hoặc chơi đùa gần thiết bị điện chưa được cách ly đúng cách.

Phòng tránh tai nạn điện không chỉ dừng lại ở việc che chắn ổ điện, mà còn cần bố trí lại toàn bộ hệ thống điện trong gia đình theo tiêu chuẩn an toàn: ổ điện cao trên 1,5m, dây dẫn đi âm tường, sử dụng aptomat chống giật và các thiết bị điện có tính năng tự ngắt. Đặc biệt, cha mẹ cần thường xuyên kiểm tra tình trạng hoạt động của thiết bị và tuyệt đối không để dây sạc, dây điện dư thừa trong tầm với của trẻ.

Trong trường hợp xảy ra tai nạn điện giật, việc sơ cứu đúng cách mang ý nghĩa sống còn. Người sơ cứu cần tuyệt đối không chạm trực tiếp vào trẻ nếu chưa ngắt nguồn điện. Sau khi đảm bảo an toàn, cần kiểm tra nhịp thở, tim mạch và gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.

Tai nạn bỏng - hiểm họa từ bếp núc và hóa chất

Bỏng là một tai nạn phổ biến khác, thường xảy ra trong sinh hoạt hàng ngày khi trẻ tiếp xúc với nước sôi, bếp gas, lò nướng hoặc hóa chất tẩy rửa. Dù nhẹ hay nặng, bỏng đều gây đau đớn và có thể để lại sẹo, thậm chí ảnh hưởng chức năng nếu không được xử lý đúng cách.

Nguyên tắc sơ cứu bỏng: làm mát nhanh bằng nước sạch ở nhiệt độ thường trong vòng 20–30 phút, sau đó băng bó bằng gạc vô trùng. Tuyệt đối không dùng các biện pháp dân gian như bôi kem đánh răng, lòng trắng trứng hay rượu vì có thể làm vết bỏng nặng thêm. Với bỏng hóa chất, cần phân biệt loại hóa chất (lỏng hoặc rắn) để có biện pháp loại bỏ phù hợp trước khi đưa trẻ đến cơ sở y tế.

Ngã, va đập, nuốt dị vật - những tình huống cần “phản xạ cấp cứu” từ phụ huynh

Trẻ em dễ bị ngã từ cầu thang, ban công, bàn ghế hoặc va vào vật nhọn do hiếu động. Khi trẻ bị thương phần mềm, phụ huynh cần thực hiện các bước xử lý cơ bản: chườm lạnh, sát khuẩn, băng bó vết thương. Với những dấu hiệu nghi bong gân, gãy xương hoặc mất ý thức, không nên tự ý nắn bóp mà cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế.

Nuốt dị vật - đặc biệt là pin tiểu hoặc vật kim loại nhỏ - là tình huống cấp cứu nguy hiểm. Pin có thể gây bỏng hóa học, thủng đường tiêu hóa trong vài giờ nếu không được xử trí kịp thời. Do đó, bất kỳ biểu hiện nào như nôn, đau bụng, khó thở... cần được đưa đến bệnh viện ngay.

Phòng ngừa từ nhận thức và thói quen

Phòng ngừa tai nạn thương tích cho trẻ không chỉ là hành động nhất thời mà cần hình thành văn hóa an toàn trong gia đình. Cha mẹ cần thường xuyên:

Quan sát, nhắc nhở và hướng dẫn trẻ kỹ năng phòng tránh nguy cơ.

Trang bị kỹ năng sơ cứu cơ bản và học cách xử lý khẩn cấp.

Chọn đồ chơi an toàn, tránh đồ chơi sắc nhọn, dễ vỡ, có pin rời hoặc thiết bị điện không rõ nguồn gốc.

Duy trì sự giám sát trong mọi hoạt động của trẻ, đặc biệt khi trẻ vui chơi tại nhà, hồ bơi hoặc công viên công cộng.

Tai nạn thương tích không chỉ là sự cố vật lý đơn thuần, mà còn có thể để lại hệ quả tâm lý và thể chất lâu dài cho trẻ. Việc chủ động phòng ngừa, giáo dục an toàn và trang bị kỹ năng sơ cứu chính là hàng rào bảo vệ hiệu quả nhất - giúp trẻ có một mùa hè vui khỏe, an toàn và phát triển toàn diện.