Đề xuất nâng mức xử phạt lên đến 100 triệu đồng đối với hành vi lựa chọn giới tính thai nhi

Trong dự án Luật Dân số đang lấy ý kiến nhân dân, Bộ Y tế đề xuất nâng mức xử phạt hành chính lên đến 100 triệu đồng đối với hành vi lựa chọn giới tính thai nhi, nhằm ngăn chặn tình trạng mất cân bằng giới tính tại Việt Nam.

Theo Bộ Y tế, hành vi lựa chọn giới tính thai nhi là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm chênh lệch tỉ số giới tính khi sinh - một vấn đề nhân khẩu học đã và đang để lại nhiều hệ lụy dài lâu.

Mất cân bằng giới tính khi sinh trở thành thách thức: Năm 2006, tỷ số giới tính khi sinh ở mức 109,8 bé trai/100 bé gái sinh ra sống - vượt ngưỡng cân bằng tự nhiên (103-107); năm 2015 là 112,8, năm 2024 là 111,4. Như vậy, tỷ số giới tính khi sinh luôn ở mức cao.

Ảnh minh họa.

Dự báo, nếu tỷ số giới tính khi sinh vẫn giữ nguyên như hiện nay, Việt Nam sẽ dư thừa 1,5 triệu nam giới 15-49 tuổi vào năm 2039 và tăng lên 2,5 triệu vào năm 2059.

Điều này sẽ dẫn tới nguy cơ phá vỡ cấu trúc gia đình, một bộ phận nam giới sẽ phải kết hôn muộn, không có khả năng kết hôn, gia tăng tình trạng buôn bán phụ nữ, trẻ em gái, mại dâm, bạo hành giới, tội phạm xuyên quốc gia.

Theo số liệu mới nhất, năm 2024, cứ 100 bé gái chào đời thì có đến 111,4 bé trai - vượt xa mức cân bằng tự nhiên (khoảng 106 bé trai/100 bé gái). Đặc biệt, tình trạng này tập trung nhiều ở các tỉnh phía Bắc, nổi bật như Bắc Ninh, Vĩnh Phúc (118,5), Hà Nội (118,1), Hưng Yên (116,7)...

Trong khi đó các tỉnh phía Nam đang giữ được mức giới tính gần cân bằng, dao động từ 105 đến 108 - mức được đánh giá là hợp lý.

Trước thực trạng đó, trong Tờ trình Dự án Luật Dân số, Bộ Y tế cho rằng bên cạnh tiếp tục kế thừa quy định nghiêm cấm hành vi lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức của Pháp lệnh Dân số, đề xuất nâng mức phạt lên đến 100 triệu đồng với các cá nhân vi phạm. Hiện, mức phạt tối đa là 30 triệu đồng với cá nhân vi phạm trong lĩnh vực dân số.

Cùng với việc tăng mức xử phạt, Bộ Y tế cũng đề xuất công khai định kỳ danh sách các địa phương có tỉ lệ mất cân bằng giới tính cao, đồng thời tăng cường truyền thông, giáo dục cộng đồng thay đổi hành vi nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái; đưa các nội dung về xóa bỏ phân biệt, định kiến giới, trọng nam hơn nữ, kỳ thị con gái hoặc con trai.

P.T