Đề xuất quy định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phí và lệ phí

Khắc phục hạn chế, hoàn thiện quy định

Theo Bộ Tài chính, sau hơn 10 năm thực hiện, Nghị định 109 đã bộc lộ nhiều hạn chế, không còn phù hợp với Luật Phí và lệ phí có hiệu lực từ năm 2017. Một số hành vi vi phạm chưa được quy định rõ, như việc thu phí khi chưa có thẩm quyền, vi phạm quy định về trách nhiệm của tổ chức thu phí, hoặc tự đặt và thu các loại phí, lệ phí trái pháp luật. Bên cạnh đó, Điều 22 của Nghị định 109 về xử phạt hành vi “đăng ký phí, lệ phí” không còn phù hợp do Luật Phí và lệ phí hiện hành không quy định nghĩa vụ đăng ký này.

Ngoài ra, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản và thẩm quyền xử phạt trong Nghị định 109 cũng chưa đồng bộ với Luật Xử lý vi phạm hành chính và các nghị định liên quan. Chẳng hạn, biện pháp “buộc thực hiện trách nhiệm theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí” chưa được quy định, khiến việc xử lý vi phạm chưa toàn diện và chưa đủ sức răn đe. Vì vậy, việc xây dựng một nghị định riêng về XPVPHC trong lĩnh vực phí và lệ phí là cần thiết để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Ảnh minh họa.

Dự thảo nghị định mới gồm 4 chương với 17 điều, trong đó có nhiều nội dung được sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện so với Nghị định 109. Trước hết, phạm vi điều chỉnh được thu hẹp, chỉ tập trung vào các hành vi vi phạm trong lĩnh vực phí và lệ phí. Đồng thời, mức phạt tiền được điều chỉnh tăng, dao động từ 300.000 đồng đến 10.000.000 đồng, thay vì mức tối thiểu 100.000 đồng như trước đây, nhằm tăng tính răn đe và phù hợp với tình hình thực tế.

Bổ sung biện pháp, tăng tính răn đe và minh bạch

Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả “buộc thực hiện trách nhiệm theo quy định của pháp luật phí và lệ phí”, bao gồm cả việc thu đủ số tiền còn thiếu hoặc hoàn trả khoản thu sai quy định. Quy định này không chỉ giúp xử lý triệt để hành vi vi phạm mà còn góp phần nâng cao ý thức tuân thủ của tổ chức thu phí, lệ phí, bảo đảm công bằng và nghiêm minh.

Dự thảo cũng hoàn thiện và phân định rõ thẩm quyền xử phạt giữa các cơ quan, cấp quản lý. Các chức danh như Cục trưởng Cục Quản lý giá, trưởng đoàn kiểm tra do Bộ trưởng hoặc Thủ trưởng cơ quan ngang bộ thành lập, và một số chức danh trong hệ thống Hải quan được bổ sung quyền xử phạt. Đồng thời, viên chức đang thi hành công vụ khi phát hiện hành vi vi phạm trong lĩnh vực mình quản lý cũng có thẩm quyền lập biên bản, giúp việc xử lý vi phạm diễn ra nhanh chóng, hiệu quả hơn.

Đáng chú ý, dự thảo đã bổ sung quy định làm rõ thời điểm xác định thời hiệu xử phạt. Theo đó, thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm hoặc khi hành vi được phát hiện; trong trường hợp do cơ quan tiến hành tố tụng chuyển đến, thời hiệu được kéo dài thêm một năm. Quy định này giúp tạo sự rõ ràng, thuận lợi trong quá trình thực hiện.

Dự thảo cũng bổ sung quy định xử phạt đối với các hành vi vi phạm mới, như tổ chức thu phí, lệ phí khi chưa đủ điều kiện hoặc không có thẩm quyền; tự đặt và thu các loại phí, lệ phí trái quy định; kê khai sai, kê khai không đầy đủ nhưng đã tự khắc phục trước khi bị lập biên bản. Với những trường hợp kê khai sai nhưng đã nộp đủ số tiền trước khi bị phát hiện, người vi phạm có thể được áp dụng hình thức cảnh cáo, vừa bảo đảm tính răn đe vừa khuyến khích tự giác khắc phục.

Theo Bộ Tài chính, việc ban hành nghị định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phí và lệ phí không chỉ khắc phục những khoảng trống pháp lý, mà còn nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Dự thảo hướng tới mục tiêu tăng cường tính minh bạch, công khai trong thu - nộp ngân sách, bảo đảm sự thống nhất, khả thi và phù hợp với thực tiễn. Hiện Bộ Tài chính đang tổ chức lấy ý kiến góp ý từ các cơ quan, tổ chức, chuyên gia và người dân trước khi hoàn thiện, trình Chính phủ xem xét, ban hành.