Ung thư thận và những dấu hiệu dễ dàng bị bỏ qua

Ung thư thận là một loại ung thư bắt đầu trong các tế bào của thận - hai cơ quan hình hạt đậu nằm ở hai bên cột sống, phía sau bụng. Đây là một trong 10 loại ung thư phổ biến nhất, đặc biệt ở người lớn trên 50 tuổi.

Thận là cơ quan nhỏ nhưng giữ vai trò sống còn: lọc máu, loại bỏ độc tố, điều hòa huyết áp, cân bằng nước, điện giải và tham gia sản xuất hormone tạo máu. Khi các tế bào tại đây tăng sinh bất thường và hình thành khối u ác tính, chức năng thận suy giảm, kéo theo nhiều rối loạn nghiêm trọng.

Ung thư thận là kết quả của một số tế bào thận phát triển không kiểm soát, dẫn đến một khối ác tính. Các triệu chứng của ung thư thận thường rất mờ nhạt và không điển hình. Đến khi chúng xuất hiện thường xuyên, rõ rệt thì bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Theo số liệu GLOBOCAN 2020, mỗi năm thế giới có trên 430.000 ca ung thư thận mới, trong đó Việt Nam chiếm khoảng 1.700 - 2.000 ca. Sự gia tăng số ca mắc vừa nhờ tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện nhiều trường hợp tình cờ, vừa phản ánh tác động từ các yếu tố nguy cơ hiện đại như hút thuốc, béo phì và ô nhiễm môi trường.

Thận là cơ quan nhỏ nhưng giữ vai trò sống còn: lọc máu, loại bỏ độc tố, điều hòa huyết áp, cân bằng nước, điện giải và tham gia sản xuất hormone tạo máu.

Trong các thể bệnh, ung thư biểu mô tế bào thận (Renal Cell Carcinoma - RCC) chiếm khoảng 90% và nổi bật với tính chất diễn tiến âm thầm, dễ di căn theo đường máu. Các thể ít gặp hơn như ung thư tế bào chuyển tiếp, ung thư Wilms (trẻ em) hay ung thư biểu mô ống thường tiến triển nhanh và tiên lượng xấu hơn.

Cái bẫy thầm lặng

Ung thư thận hiếm khi biểu hiện sớm, đa số bệnh nhân được phát hiện tình cờ qua siêu âm hoặc CT scan bụng. Khi triệu chứng xuất hiện, bệnh thường đã tiến triển và chỉ gặp ở chưa tới 10% người bệnh, bao gồm: đái máu đại thể nhưng không đau; đau âm ỉ vùng hông, lưng; sờ thấy khối bất thường ở vùng hạ sườn.

Thạc sĩ, bác sĩ nội trú Cao Minh Phúc khuyến cáo, người dân nên đi khám ngay khi có biểu hiện đái máu dù chỉ một lần, đau lưng một bên kéo dài không rõ nguyên nhân, sụt cân, mệt mỏi, sốt nhẹ dai dẳng hoặc thiếu máu không giải thích được.

Những người trên 50 tuổi, có hút thuốc, tăng huyết áp hoặc tiền sử gia đình mắc ung thư thận nên được siêu âm định kì 6 - 12 tháng/lần để phát hiện sớm tổn thương. Thực tế, hiện có khoảng 30 - 40% bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn di căn, gây khó khăn cho điều trị và làm giảm chất lượng sống.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây ung thư thận chưa được khẳng định, tuy nhiên có nhiều yếu tố nguy cơ đã được chứng minh có thể dẫn tới ung thư thận như:

Hút thuốc lá: đây là một trong những yếu tố có nguy cơ cao gây nên ung thư thận. Trung bình, có đến khoảng 30% nam giới và khoảng 24% nữ giới khi hút nhiều thuốc lá thì đều mắc phải căn bệnh quái ác này.

Tiếp xúc hóa chất: nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người làm việc có tiếp xúc với những hóa chất này có tỷ lệ mắc bệnh khá cao, điển hình như công nhân nghề in, hóa chất, công nhân nhuộm hoặc những người thường xuyên tiếp xúc với xăng dầu.

Yếu tố di truyền: bệnh có khả năng khởi phát ở nhiều người trong cùng một gia đình. Những đối tượng bị khuyết một đoạn ở NST 3 hoặc chuyển vị của các NST 3 và NST 8 cũng sẽ có tỉ lệ mắc ung thư thận khá cao.

Là đơn vị đầu ngành trong chẩn đoán và điều trị ung thư thận, khoa Phẫu thuật Tiết niệu (Bệnh viện Bạch Mai) tiếp nhận và điều trị hàng trăm ca u thận mỗi năm, trong đó nhiều trường hợp được phát hiện sớm và phẫu thuật bảo tồn chức năng thận thành công.

Các phương pháp điều trị hiện đại được triển khai gồm: phẫu thuật nội soi cắt u bảo tồn thận hoặc cắt thận triệt căn qua phúc mạc và sau phúc mạc; tiêu hủy khối u bằng nhiệt đông cao tần; điều trị đa mô thức: hóa trị, miễn dịch và điều trị đích trong trường hợp bệnh tiến xa.

Việc chẩn đoán được hỗ trợ bởi các phương tiện hiện đại như MSCT, MRI, sinh thiết và giải phẫu bệnh, cùng sự phối hợp liên chuyên khoa giúp tối ưu hiệu quả điều trị.

“Siêu âm bụng định kì, một lần chú ý tới những tín hiệu bất thường của cơ thể, có thể là chìa khóa để phát hiện ung thư thận sớm và bảo vệ “người hùng thầm lặng” trong cơ thể bạn”, bác sĩ Phúc khuyên.