TRỰC TUYẾN: Chính sách mới về bảo hiểm xã hội và hoạt động công đoàn năm 2025

Đây là một trong những hoạt động thiết thực của Báo Lao động Thủ đô và Công đoàn xã Ngọc Hồi nhằm trang bị cho các đơn vị, doanh nghiệp, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) trên địa bàn xã có thêm những kiến thức về chế độ, chính sách mới liên quan đến người lao động và tổ chức đại hội công đoàn cơ sở, công tác tài chính công đoàn.

Dự buổi Đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến có các đại biểu: Bà Nguyễn Thị Hằng - Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Ngọc Hồi; ông Nguyễn Văn Bình - Tổng Biên tập Báo Lao động Thủ đô; ông Lưu Xuân Dũng - Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã, Chủ tịch Công đoàn xã Ngọc Hồi; bà Nguyễn Thị Hằng - Phó Chủ tịch Công đoàn xã Ngọc Hồi.

Đặc biệt, tham dự buổi Đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến có hơn 200 đoàn viên, người lao động trên địa bàn xã Ngọc Hồi.

Các đại biểu tham dự chương trình.

Tham gia giải đáp câu hỏi của cán bộ, CNVCLĐ có các chuyên gia: Tiến sĩ Nguyễn Huy Khoa, Phó Trưởng khoa Luật, Đại học Công đoàn; bà Dương Thị Minh Châu - Trưởng phòng Tuyên truyền và Hỗ trợ người tham gia, Bảo hiểm Xã hội thành phố Hà Nội; ông Phạm Viết Phú - Giám đốc tư vấn Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam.

8h35: Khai mạc

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Văn Bình - Tổng Biên tập Báo Lao động Thủ đô bày tỏ sự trân trọng, cảm ơn các đại biểu, lãnh đạo, chuyên gia và đoàn viên, người lao động đã tham dự buổi Đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến với chủ đề: “Những điểm mới về bảo hiểm xã hội và hoạt động công đoàn”. Chương trình được tổ chức nhằm thiết thực chào mừng Đại hội Công đoàn thành phố Hà Nội lần thứ XVIII và góp phần cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đoàn viên.

Ông Nguyễn Văn Bình - Tổng Biên tập Báo Lao động Thủ đô phát biểu khai mạc chương trình.

Ông Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo hiểm xã hội, một chính sách an sinh lớn, bảo đảm thu nhập khi người lao động gặp rủi ro và là nguồn thu ổn định khi về hưu. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 và bắt đầu có hiệu lực từ 1/7/2025, vì vậy chắc chắn có nhiều quy định mới mà người lao động cần được phổ biến, giải thích.

Bên cạnh đó, hoạt động của tổ chức Công đoàn cũng đang có nhiều thay đổi để phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và chủ trương tinh giản bộ máy. Nhiều cán bộ công đoàn xã, phường là cán bộ mới, chưa có nhiều kinh nghiệm nên việc trang bị kỹ năng, nghiệp vụ về hoạt động Công đoàn nhất là công tác tổ chức Đại hội và tài chính Công đoàn là hết sức cần thiết.

Đại diện Công đoàn cơ sở, đoàn viên, người lao động tham gia chương trình.

Tại buổi đối thoại, các chuyên gia sẽ tập trung phân tích những điểm mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, giải đáp thắc mắc về quyền lợi của người lao động và cung cấp thông tin về tổ chức Đại hội Công đoàn cơ sở, công tác tài chính Công đoàn. Ông Nguyễn Văn Bình mong muốn cán bộ, đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động mạnh dạn đặt câu hỏi để được giải đáp rõ ràng, từ đó có thể truyền đạt lại cho đồng nghiệp, góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Ông Nguyễn Văn Bình tin tưởng chương trình sẽ giúp đội ngũ cán bộ Công đoàn nâng cao kiến thức, hỗ trợ hiệu quả hơn cho quá trình triển khai Đại hội Công đoàn cơ sở và các mặt công tác khác. Cuối cùng, ông tuyên bố khai mạc và mời người tham gia theo dõi trực tuyến trên trang laodongthudo.vn.

Ban tổ chức tặng hoa chuyên gia.

8h50: Chuyên gia giải đáp câu hỏi của đoàn viên, người lao động và bạn đọc

Chuyên gia buổi Đối thoại, giao lưu.

Chị Nguyễn Thị Hằng, Công đoàn xã Ngọc Hồi hỏi: Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, công đoàn của các trường học trên địa bàn xã đã giải thể. Hiện nay các công đoàn đều mong muốn được thành lập lại. Vậy, nhờ chuyên gia hướng dẫn quy trình để thành lập lại công đoàn trường.

Chị Nguyễn Thị Hằng, Công đoàn xã Ngọc Hồi đặt câu hỏi.

Tiến sĩ Nguyễn Huy Khoa: Hiện trên địa bàn xã Ngọc Hồi có nhiều doanh nghiệp và trường học. Với khối trường học, cụ thể là công đoàn trường của chị hiện tại không có tổ chức Công đoàn song vẫn trực thuộc trên địa bàn. Theo quy định của Luật Công đoàn sửa đổi quy định vẫn như trước, nếu đơn vị có 5 người lao động tự nguyện thì có thể thành lập Công đoàn cơ sở. Do yếu tố khách quan thì khối trường học do đặc thù nghỉ hè từ đầu tháng 9 mới quay trở lại hoạt động, trong khi Công đoàn xã Ngọc Hồi thành lập từ đầu tháng 10. Đây là khó khăn khách quan. Như vậy, trước mắt cần thành lập Ban vận động thành lập Công đoàn cơ sở, Công đoàn xã Ngọc Hồi cần bám sát các chỉ đạo của LĐLĐ Thành phố để có hướng dẫn cụ thể với cơ sở và Công đoàn trường hoàn toàn có cơ sở để tái thành lập.

Bà Phạm Thị Trọng, xã Ngọc Hồi hỏi: Trước đây tôi từng là cán bộ Công đoàn của Trường Trung học phổ thông Ngọc Hồi. Mới đây, khi về trường, tôi được biết là bây giờ Trường không còn tổ chức Công đoàn nữa nên tôi rất băn khoăn. Trước đây, hệ thống các Trường Trung học phổ thông thuộc sự quản lý của Sở Giáo dục - Đào tạo và Công đoàn các trường cũng thuộc Công đoàn ngành Giáo dục Hà Nội. Tôi xin hỏi là hiện nay khi không còn Công đoàn ngành giáo dục Hà Nội mà có thành lập Công đoàn phường, xã như hiện nay thì Công đoàn các Trường Trung học phổ thông thuộc sự quản lý của Công đoàn xã phường hay là vẫn thuộc Công đoàn của Sở Giáo dục - Đào tạo?

Bà Phạm Thị Trọng đặt câu hỏi.

Chuyên gia Nguyễn Huy Khoa: Trước đây, hệ thống Công đoàn hoạt động có 4 cấp: Cấp Trung ương (Tổng LĐLĐ Việt Nam), cấp tỉnh (LĐLĐ các tỉnh, thành phố), Công đoàn cấp trên cơ sở (LĐLĐ quận, huyện, Công đoàn các ngành) và Công đoàn cơ sở. Tuy nhiên, theo quy định của Luật số 97/2025/QH15 sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở thì hiện nay, hệ thống Công đoàn còn 3 cấp: 3 cấp Trung ương, cấp tỉnh và Công đoàn cơ sở. Do đó, Công đoàn cơ sở khi được thành lập sẽ trực thuộc quản lý của Công đoàn cấp tỉnh (LĐLĐ Thành phố). Còn khi thành lập Công đoàn xã phường thì LĐLĐ Thành phố sẽ phân cấp, phân quyền ủy quyền cho Công đoàn xã phường quản lý, phối hợp với Công đoàn cơ sở trên địa bàn để để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn.

Chị Trần Thị Hường, Công ty TNHH Cơ khí Phú Cường đặt câu hỏi.

Chị Trần Thị Hường, Công ty TNHH Cơ khí Phú Cường hỏi: Công đoàn công ty tôi đã thành lập và hoạt động được 20 năm nay, nhưng hiện nay do có sự biến động, chỉ còn 4 đoàn viên công đoàn, theo quy định sẽ không được giữ tổ chức Công đoàn, nhưng công ty tôi mong muốn được duy trì tổ chức Công đoàn vì đặc thù của công ty có sự biến động về nhân sự thường xuyên. Vậy chúng tôi cần làm gì? Hai là, tôi muốn hỏi điều kiện để công nhân lao động được mua nhà ở xã hội hiện nay?

Chuyên gia Nguyễn Duy Khoa.

Chuyên gia Nguyễn Duy Khoa: Theo quy định, tổ chức Công đoàn cơ sở được thành lập và duy trì hoạt động khi có từ 5 đoàn viên công đoàn hoặc 5 người lao động có nguyện vọng gia nhập công đoàn trở lên. Khi số lượng đoàn viên giảm dưới mức tối thiểu, về nguyên tắc, tổ chức Công đoàn sẽ không còn đủ điều kiện hoạt động.

Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều đơn vị gặp biến động nhân sự do sắp xếp, thay đổi cơ cấu hoặc các yếu tố khách quan khác. Trường hợp của doanh nghiệp chị là một ví dụ. Với những tình huống đặc thù như vậy, Ban Chấp hành Công đoàn cơ sở có thể báo cáo bằng văn bản tới LĐLĐ Thành phố để xin hướng dẫn. Liên đoàn cấp trên sẽ xem xét cụ thể và có phương án chỉ đạo phù hợp nhằm bảo đảm việc duy trì hoạt động của công đoàn cơ sở trong giai đoạn tạm thời thiếu hụt đoàn viên.

Trong một số trường hợp, đơn vị có thể được xem xét ghép vào công đoàn của một nhóm đơn vị khác có liên quan để bảo đảm tiêu chí tổ chức. Tuy nhiên, phương án cụ thể sẽ do LĐLĐ Thành phố hướng dẫn tùy theo tình hình thực tế.

Nguyễn Thị Dung, Công ty TNHH Cơ khí Huy Hùng hỏi: Từ 1/7, sau khi tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp, một số đơn vị khó khăn trong việc thu - nộp kinh phí Công đoàn. Xin chuyên gia hướng dẫn để chúng tôi có thể thực hiện việc thu - nộp kinh phí Công đoàn theo đúng quy định?

Chị Nguyễn Thị Dung, Công ty TNHH Cơ khí Huy Hùng đặt câu hỏi.

Chuyên gia Phạm Viết Phú: Sau sát nhập, tất cả doanh nghiệp hay Công đoàn cơ sở, khi nộp kinh phí đều nộp về Liên đoàn Lao động tỉnh. Cách thức nộp: Cách 1: Nộp về Tổng Liên đoàn (nếu đã có mã định danh/tài khoản thu). Cách 2: Nộp về LĐLĐ tỉnh (nếu chưa có mã).

Một bạn đọc gửi câu hỏi: Tôi sinh năm 1969, đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ tháng 12/2010 đến nay được 14 năm 11 tháng. Xin hỏi, tháng 1/2026 tôi đủ tuổi lĩnh lương hưu nhưng tôi muốn lĩnh bảo hiểm một lần thì có được lĩnh ngay không hay phải đợi sau 1 năm không tham gia bảo hiểm xã hội? Trong thời gian chờ đợi lĩnh bảo hiểm xã hội một lần thì tôi có được hưởng bảo hiểm thất nghiệp không?

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu: Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2024 những người có đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội thì đủ điều kiện để hưởng lương hưu. Đối với trường hợp của chị chị đã đủ thời gian công tác và đủ số năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu do đó chị không được giải quyết bảo hiểm xã hội một lần mà chỉ được hưởng chế độ hưu trí và chế độ hưu trí là chị được hưởng hàng tháng chứ không lĩnh một lần. Chỉ những trường hợp cá biệt như: Người mắc bệnh hiểm nghèo, người bị suy giảm sức khoẻ 81% có nhu cầu thì sẽ được giải quyết một lần.

Đồng thời, theo Luật việc làm năm 2025, có hiệu lực từ 1/1/2026, trường hợp người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu thì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Do vậy trường hợp của chị không được nhận bảo hiểm xã hội một lần và cũng không được hưởng trợ cấp thất nghiêp.

Chị Lê Thị Hoa, Công ty TNHH Gốm Sứ Đại Hoa

Lê Thị Hoa, Công ty TNHH Gốm Sứ Đại Hoa hỏi: Hiện nay, nhiều Công đoàn cơ sở của chúng tôi còn khá lúng túng trong việc lập dự toán và quyết toán hằng năm. Rất mong các chuyên gia hướng dẫn cụ thể để giúp các đơn vị thực hiện thuận lợi hơn và hạn chế sai sót.

Chuyên gia Phạm Viết Phú

Chuyên gia Phạm Viết Phú: Trước đây, nhiều Công đoàn cơ sở chưa có đủ công cụ hỗ trợ báo cáo, tuy nhiên, thời gian gần đây, Tổng Liên đoàn đã phối hợp với đơn vị phần mềm để xây dựng và triển khai phần mềm VCS dành cho Công đoàn cơ sở. Khi sử dụng phần mềm VCS, việc lập quyết toán trở nên rất đơn giản, kế toán chỉ cần hạch toán đúng các nghiệp vụ thu - chi, phần mềm sẽ tự động tổng hợp và xuất báo cáo quyết toán.

Chị Nguyễn Thị Thuý Hà, Trường Mầm non Chích Bông hỏi: Nhóm lớp tôi tham gia Công đoàn từ đầu năm 2023, tuy nhiên hiện số lượng giáo viên trong đơn vị tôi chỉ còn 4 người, không đủ điều kiện duy trì hoạt động Công đoàn. Hiện tôi đã trình ý kiến và tờ trình xin dừng hoạt động Công đoàn nhóm lớp, tuy nhiên vẫn chưa được phản hồi. Xin chuyên gia hướng dẫn cho tôi cụ thể để giải quyết vấn đề này.

Chị Nguyễn Thị Thuý Hà, Trường Mầm non Chích Bông đặt câu hỏi

Tiến sĩ Nguyễn Huy Khoa: Hiện nhiều đơn vị số lượng đoàn viên tối thiểu không đủ và đơn vị có nguyện vọng tạm dừng hoạt động Công đoàn, họ có nguyện vọng không tiếp tục tham gia vào tổ chức Công đoàn nữa. Vậy với trường hợp của chị, chị cần có tờ trình và có báo cáo lên LĐLĐ Thành phố. Chị sẽ nộp hồ sơ này trực tiếp lên LĐLĐ Thành phố.

Bạn đọc hỏi: Xin chuyên gia cho hỏi, quy định về mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu hiện nay là bao nhiêu? và chính sách hỗ trợ đóng của Nhà nước đang được áp dụng ra sao đối với các nhóm lao động khó khăn?

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu:

Về mức đóng, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn. Hiện nay, đối với Chính phủ quy định chuẩn nghèo khu vực nông thôn là 1,5 triệu đồng, tỷ lệ đóng là 22%. Còn mức cao nhất thì bằng 20 lần mức lương cơ sở. Bây giờ hiện nay chúng ta gọi là mức lương cơ sở, nhưng trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 thì đổi lại là mức tham chiếu. Thì là 20 lần của 2.340.000 đồng (tức là khoảng 46,8 triệu đồng). Đấy là mức cao nhất và tỷ lệ đóng là 22%.

Về việc tham gia thì mức hỗ trợ hiện nay theo quy định của Luật 2024 thì Chính phủ sẽ hỗ trợ: 50% mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn đối với các hộ nghèo. 40% đối với các hộ cận nghèo. 30% đối với các hộ dân tộc. Và 20% đối với những người lao động bình thường. Thời gian hỗ trợ tối đa không quá 10 năm.

Nhưng ngoài ra, nếu như là công dân của Thủ đô Hà Nội thì hiện nay bảo hiểm xã hội có Nghị quyết 13 và Nghị quyết 19 hỗ trợ thêm 10% nữa trên mức hộ chuẩn nghèo khu vực nông thôn.

Chị Phạm Thị Ngân, Công ty Dịch vụ bảo vệ Lâm Sơn Động hỏi: Bên tôi là công ty bảo vệ, có những lao động 60 tuổi mới xin vào làm việc và không muốn đóng bảo hiểm xã hội. Người lao động thắc mắc mình sẽ được hưởng quyền lợi gì khi đóng bhxh trong thời gian ngắn như vậy?

Chị Phạm Thị Ngân, Công ty Dịch vụ bảo vệ Lâm Sơn Động đặt câu hỏi

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu: 60 tuổi khi doanh nghiệp ký hợp đồng thì vẫn phải đóng bảo hiểm xã hội. Với lao động có thời hạn ngắn nếu họ có đủ 10 năm đóng bảo hiểm xã hội thì họ có thể đóng 1 lần để hưởng lương hưu. Hiện bảo hiểm xã hội có chính sách mới là hưởng hưu trí xã hội nhưng do tiền chúng ta tự đóng. Nếu người lao động thấy cần thiết họ sẽ đóng 1 khoản để chuyển sang hưởng ngân sách xã hội. Nếu chính phủ thay đổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thì họ cũng được hưởng theo và sẽ có 1 thẻ bảo hiểm y tế. Ở 62 tuổi họ vẫn có thể thanh toán bảo hiểm xã hội 1 lần tuy nhiên họ không nên rời khỏi lưới an sinh. Như vậy, theo luật người lao động có nhiều quyền lợi và lựa chọn.

Nếu họ không hưởng hưu trí xã hội mà hưởng bảo hiểm xã hội 1 thì họ không được hưởng nhiều quyền lợi. Dễ thấy nhất là 10 tháng lương cơ bản nếu chẳng may họ mất. Chúng tôi khuyến khích các bạn bảo lưu lại thời gian đóng vì sẽ được nhiều quyền lợi hơn.

===>>> Buổi Đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến với chủ đề: “Những điểm mới về bảo hiểm xã hội và hoạt động công đoàn” đang được truyền trực tuyến trên Báo Lao động Thủ đô điện tử (laodongthudo.vn) --- Nhấn F5 để cập nhật (xem hình ảnh tại đây)