Tháo gỡ khó khăn khi tự chủ tài chính trong giáo dục đại học

Thời sự 14:07 | 27/12/2022
Tự chủ trong giáo dục đại học là chủ trương xuyên suốt được triển khai từ nhiều năm qua trong vấn đề tổ chức bộ máy và nhân sự; tài chính, tài sản; học thuật và hoạt động chuyên môn. Trong đó, tự chủ tài chính, tài sản là vấn đề được triển khai ở nhiều cơ sở giáo dục đại học nhưng cũng còn nhiều vướng mắc.
7 cơ sở giáo dục đại học đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế Quy định tiêu chuẩn thư viện cơ sở giáo dục đại học
Hoạt động nghiên cứu thực hành trong đào tạo của Ðại học Quốc gia Hà Nội. (Ảnh TRẦN QUỐC TOẢN)
Hoạt động nghiên cứu thực hành trong đào tạo của Ðại học Quốc gia Hà Nội. (Ảnh Trần Quốc Toản).

Theo Bộ Giáo dục và Ðào tạo, tự chủ trong giáo dục đại học bắt đầu từ năm 1993 khi thành lập Ðại học Quốc gia Hà Nội là mô hình tự chủ cao thực hiện theo quy định của Chính phủ. Những năm trước, các trường đại học công lập được giao tự chủ nhưng phải tuân thủ mức trần học phí do Nhà nước quy định. Năm 2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 81/2021/NÐ-CP quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân quy định rõ mức thu đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập theo các mức độ tự chủ.

Khảo sát của Bộ Giáo dục và Ðào tạo năm học 2022-2023 đối với 232 cơ sở giáo dục đại học cho thấy: Có 32,76% số trường đại học đã tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; 13,79% số trường tự bảo đảm chi thường xuyên; 7,33% số trường có kế hoạch sẽ tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; 9,05% số trường có kế hoạch sẽ tự bảo đảm chi thường xuyên; 33,62% số trường hiện đang tự bảo đảm một phần chi thường xuyên và chưa có kế hoạch khác; 3,45% số trường đang được ngân sách Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên và chưa có kế hoạch khác.

Phần lớn các trường tích cực triển khai tự chủ tài chính đã thu được những kết quả tích cực; một số trường bước đầu tự chủ tài chính cho nên kết quả chưa đáng kể. Trong đó, tự chủ về học phí và quy chế tài chính, chi tiêu nội bộ tạo thuận lợi trong triển khai và mang lại tác động tích cực cho các trường.

Tuy nhiên, thống kê số liệu quyết toán giai đoạn 2016-2021 của Bộ Giáo dục và Ðào tạo đối với các trường trực thuộc cho thấy, về cơ bản, nguồn thu chi cho con người (bao gồm cả chi thu nhập tăng thêm và chi vượt giờ) chiếm tỷ trọng hơn 50% trong tổng chi sự nghiệp giáo dục đào tạo đại học và sau đại học; chi đầu tư cơ sở vật chất chiếm tỷ trọng 7%; chi chế độ cho học sinh, sinh viên chiếm tỷ trọng khoảng 4%, chi trích lập các quỹ chiếm tỷ trọng 10%; chi đào tạo khác chiếm tỷ trọng khoảng 25%-26%.

Với cơ cấu chi nêu trên cho thấy do nguồn kinh phí của các trường còn hạn hẹp, chủ yếu dành để chi trả cho nhân sự, chi tăng cường điều kiện dạy và học chiếm tỷ trọng thấp sẽ khó có điều kiện nâng cao chất lượng dạy và học. Bên cạnh đó, tự chủ về quản lý tài sản công, quản lý đầu tư công và khai thác, sử dụng các nguồn thu ngoài ngân sách nhà nước còn chưa thuận lợi.

Hiện nay còn đang thiếu các quy định trong cơ chế quản lý đầu tư nguồn vốn từ ngân sách nhà nước vào các việc: Xây dựng cơ sở vật chất tại các trường đại học như một kênh đầu tư có thu hồi vốn; tự chủ và chịu trách nhiệm trong việc lập kế hoạch và quyết định sử dụng kinh phí từ các nguồn thu hợp pháp để đầu tư cơ sở vật chất theo quy định; tự chủ đầu tư, vay vốn tín dụng ưu đãi của ngân hàng hoặc huy động các nguồn tài chính khác để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng…

Theo PGS, TS Bùi Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường đại học Ngoại thương, quá trình tự chủ tài chính, trường đã hoàn thiện và xây dựng mới các văn bản quản lý tài chính; đa dạng hóa nguồn thu phục vụ phát triển giáo dục; gia tăng tích lũy cho phát triển bền vững. Ðáng chú ý, trường đã chủ động xây dựng kế hoạch tài chính trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn; xây dựng và thực thi hiệu quả chính sách hỗ trợ tài chính cho người học và cải thiện thu nhập của viên chức, người lao động.

Tuy nhiên, thực tế tự chủ ở Trường đại học Ngoại thương cho thấy giai đoạn đầu thực hiện, các quy định liên quan tới tự chủ tài chính còn thiếu và được ban hành chậm hơn so với thực tiễn, nhiều quy định còn chồng chéo, cùng một lúc chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhiều luật và văn bản quy phạm pháp luật khác nhau. Mặc dù, hiện nay Trường đại học Ngoại thương đã xây dựng các dự án phát triển khuôn viên nhưng do cơ chế về huy động nguồn lực bên ngoài còn nhiều điểm chưa rõ ràng cho nên tiến độ triển khai còn chậm…

Vì vậy, từ thực tiễn triển khai tự chủ của đơn vị cho thấy: Chính phủ và các cơ quan quản lý nhà nước cần thực hiện rà soát các văn bản ảnh hưởng trực tiếp tới việc thực thi cơ chế tự chủ tài chính tại các cơ sở giáo dục đại học. Mặt khác, cần có quỹ đầu tư phát triển cho vay để đầu tư phát triển dài hạn giúp các trường đầu tư cho phát triển nhất là về cơ sở hạ tầng.

Ðại diện Trường đại học Trà Vinh cho rằng, cơ chế tự chủ tài chính hiện nay còn thiếu tính đồng bộ để tạo môi trường tốt cho các cơ sở giáo dục đại học phát triển. Các cơ sở giáo dục đại học công lập tuy đã được giao tự chủ tài chính chi thường xuyên và đầu tư, song trên thực tế hoạt động vẫn đang tuân thủ và là đối tượng điều chỉnh của nhiều luật, các nghị định và văn bản quy phạm pháp luật khác.

Trường đại học Trà Vinh được phê duyệt đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động thì được quyết định việc sử dụng tài sản, cơ sở vật chất và giá trị thương hiệu để liên doanh, liên kết thực hiện các hoạt động khoa học-công nghệ, tổ chức hoạt động dịch vụ phù hợp nhưng khi thực hiện thì cơ quan chuyên môn địa phương yêu cầu phải làm đề án sử dụng tài sản công vào mục đích cho thuê, liên doanh, liên kết theo quy định của nhiều quy định khác nhau… Vì vậy, Chính phủ cần có Nghị định riêng đối với các trường công lập tự chủ, trên cơ sở tích hợp các văn bản pháp luật có liên quan nhằm thống nhất cách nhìn nhận của các cơ quan quản lý nhà nước, tránh chồng chéo.

Vụ trưởng Giáo dục Ðại học (Bộ Giáo dục và Ðào tạo) Nguyễn Thu Thủy cho biết, giai đoạn 2022-2026, ngành giáo dục định hướng trọng tâm đẩy mạnh nhận thức, quan điểm về tự chủ đại học theo đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn của Ðảng và Nhà nước. Việc tự chủ trong giáo dục đại học cần hoàn thiện và triển khai các cơ chế, chính sách đầu tư, chi ngân sách của Nhà nước đối với giáo dục đại học.

Ngành giáo dục sẽ kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sửa đổi các luật liên quan đến hoạt động tự chủ của cơ sở giáo dục đại học và chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ, khuyến khích đầu tư và tài trợ, xã hội hóa trong giáo dục đại học; các ngành tăng cường đầu tư cho các cơ sở giáo dục đại học; các cơ sở giáo dục đại học đẩy mạnh hoạt động hợp tác với doanh nghiệp; hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ…

Theo Mạnh Xuân/nhandan.vn

https://nhandan.vn/thao-go-kho-khan-khi-tu-chu-tai-chinh-trong-giao-duc-dai-hoc-post731848.html

Link gốc: https://nhandan.vn/thao-go-kho-khan-khi-tu-chu-tai-chinh-trong-giao-duc-dai-hoc-post731848.html

Tin khác

Đại biểu đề nghị sớm giảm thuế thu nhập cá nhân, không thể chậm trễ hơn nữa

Đại biểu đề nghị sớm giảm thuế thu nhập cá nhân, không thể chậm trễ hơn nữa

Các đại biểu Quốc hội đề nghị sớm điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh.
Thủ tướng yêu cầu triển khai hiệu quả Hệ thống thông tin phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật

Thủ tướng yêu cầu triển khai hiệu quả Hệ thống thông tin phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật

Ngày 16/6/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Công điện số 89/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoàn thiện thể chế và phản ứng chính sách.
Quy định mới nhất về những trường hợp trong diện tinh giản biên chế

Quy định mới nhất về những trường hợp trong diện tinh giản biên chế

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 154/2025/NĐ-CP quy định về tinh giản biên chế, có hiệu lực thi hành từ ngày 16/6/2025.
Đưa bộ máy cấp tỉnh, cấp xã sau sáp nhập trên toàn quốc hoạt động từ 1/7

Đưa bộ máy cấp tỉnh, cấp xã sau sáp nhập trên toàn quốc hoạt động từ 1/7

Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu bảo đảm sẵn sàng đưa bộ máy cấp tỉnh, cấp xã đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025.
Từ năm 2026: Xăng và điều hòa nhiệt độ chính thức chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Từ năm 2026: Xăng và điều hòa nhiệt độ chính thức chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Sáng 14/6, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 9, với nhiều điều chỉnh và bổ sung đáng chú ý. Luật sẽ có hiệu lực thi hành từ năm 2026, mở rộng đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm định hướng tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Có thể bạn quan tâm

Bộ Nội vụ hướng dẫn việc tặng quà người có công nhân dịp 27/7

Bộ Nội vụ hướng dẫn việc tặng quà người có công nhân dịp 27/7

Bộ Nội vụ vừa có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn việc triển khai tặng quà của Chủ tịch nước nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2025).
Quốc hội thông qua Nghị quyết tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng từ ngày 1/7/2025 đến 31/12/2026

Quốc hội thông qua Nghị quyết tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng từ ngày 1/7/2025 đến 31/12/2026

Sáng 17/6/2025, với 452/453 đại biểu có mặt tán thành (đạt tỷ lệ 94,56%), Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc tiếp tục giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ theo quy định tại khoản 3, Điều 9 Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15.
Đại biểu đề nghị sớm giảm thuế thu nhập cá nhân, không thể chậm trễ hơn nữa

Đại biểu đề nghị sớm giảm thuế thu nhập cá nhân, không thể chậm trễ hơn nữa

Các đại biểu Quốc hội đề nghị sớm điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh.
Thủ tướng yêu cầu triển khai hiệu quả Hệ thống thông tin phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật

Thủ tướng yêu cầu triển khai hiệu quả Hệ thống thông tin phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật

Ngày 16/6/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Công điện số 89/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai Hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị về văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoàn thiện thể chế và phản ứng chính sách.
Quy định mới nhất về những trường hợp trong diện tinh giản biên chế

Quy định mới nhất về những trường hợp trong diện tinh giản biên chế

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 154/2025/NĐ-CP quy định về tinh giản biên chế, có hiệu lực thi hành từ ngày 16/6/2025.
Đưa bộ máy cấp tỉnh, cấp xã sau sáp nhập trên toàn quốc hoạt động từ 1/7

Đưa bộ máy cấp tỉnh, cấp xã sau sáp nhập trên toàn quốc hoạt động từ 1/7

Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu bảo đảm sẵn sàng đưa bộ máy cấp tỉnh, cấp xã đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025.
Từ năm 2026: Xăng và điều hòa nhiệt độ chính thức chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Từ năm 2026: Xăng và điều hòa nhiệt độ chính thức chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Sáng 14/6, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 9, với nhiều điều chỉnh và bổ sung đáng chú ý. Luật sẽ có hiệu lực thi hành từ năm 2026, mở rộng đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm định hướng tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Mở đợt cao điểm trấn áp tội phạm mua bán người trên toàn quốc

Mở đợt cao điểm trấn áp tội phạm mua bán người trên toàn quốc

Ngày 13/6/2025, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Quyết định số 1137/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai các hoạt động hưởng ứng “Ngày thế giới phòng, chống mua bán người” và “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người 30/7” năm 2025.
Sửa đổi Hiến pháp: Khẳng định vị trí, vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam

Sửa đổi Hiến pháp: Khẳng định vị trí, vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam

“Công đoàn Việt Nam là đại diện duy nhất của người lao động trong quan hệ lao động ở cấp quốc gia và trong quan hệ quốc tế về công đoàn”. Đây là nội dung quan trọng được quy định tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, để khẳng định rõ vị trí, vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam.
Hà Nội triển khai thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 20 đến 26/6

Hà Nội triển khai thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 20 đến 26/6

Căn cứ Kế hoạch số 341-KH/TU ngày 12/6/2025 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, Thành phố sẽ tổ chức vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 20 đến ngày 26/6/2025, nhằm chuẩn bị điều kiện cần thiết cho việc triển khai chính thức mô hình từ ngày 1/7/2025.
Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền

Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 88/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tăng cường quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế đối với hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển kinh tế số.
Thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước

Thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 120/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp. Nghị định này được xây dựng nhằm cụ thể hóa chủ trương phân cấp, phân quyền, đồng thời tạo thuận lợi cho người dân trong việc thực hiện các thủ tục hành chính tư pháp tại cơ sở.
Bộ máy chính quyền mới tại 126 xã, phường sẽ vận hành từ 1/7

Bộ máy chính quyền mới tại 126 xã, phường sẽ vận hành từ 1/7

Từ ngày 1/7/2025, bộ máy chính quyền tại 126 xã, phường mới ở Hà Nội sẽ chính thức đi vào hoạt động. Thành phố đang khẩn trương hoàn tất các khâu chuẩn bị, với mục tiêu xuyên suốt là không để gián đoạn công tác phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Chính phủ ban hành nghị định về tổ chức bộ phận một cửa tại cấp bộ, cấp tỉnh và cấp xã

Chính phủ ban hành nghị định về tổ chức bộ phận một cửa tại cấp bộ, cấp tỉnh và cấp xã

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 118/2025/NĐ-CP quy định về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại bộ phận một cửa và trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Nghị định có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025, quy định cụ thể việc tổ chức, chức năng, nhiệm vụ và cơ chế vận hành của bộ phận một cửa tại cấp bộ, cấp tỉnh và cấp xã.
Thủ tướng yêu cầu chủ động ứng phó với áp thấp nhiệt đới

Thủ tướng yêu cầu chủ động ứng phó với áp thấp nhiệt đới

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu theo dõi chặt chẽ diễn biến của áp thấp nhiệt đới, bão, mưa lũ, đảm bảo an toàn cho các tàu thuyền, chủ động sơ tán dân khu vực nguy cơ sạt lở đất, lũ quét.
Xem thêm
Phiên bản di động