Luật Việc làm 2025: Bước ngoặt số hóa thị trường lao động Việt Nam

Tại cuộc họp báo công bố một số luật vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, ngày 11/7, Văn phòng Chủ tịch nước đã thông tin về Luật Việc làm (sửa đổi), chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Đây là đạo luật quan trọng nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong quản lý thị trường lao động, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Mạnh Khương khẳng định, Luật Việc làm 2025 được thiết kế lại theo hướng rõ ràng, ngắn gọn, sát thực tiễn, tăng cường phân cấp và linh hoạt điều chỉnh phù hợp với thị trường lao động đang ngày càng đa dạng và chuyển động nhanh. Luật áp dụng cho toàn bộ công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên có khả năng lao động và nhu cầu làm việc.

Ảnh minh họa.

Luật mới đã tập trung sửa đổi nhiều nội dung quan trọng, trong đó đáng chú ý là chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp được mở rộng nhằm tăng độ bao phủ chính sách, phù hợp với Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Mức đóng được quy định linh hoạt (tối đa bằng 1% tiền lương tháng), đồng thời giảm điều kiện và thủ tục hành chính cho cả người lao động và doanh nghiệp khi tiếp cận các chế độ bảo hiểm thất nghiệp.

Một điểm nhấn nổi bật khác là việc đăng ký mã định danh cho người lao động, tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đây được xem là nền tảng quan trọng để xây dựng hệ thống dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”, tạo cơ sở kết nối và chia sẻ thông tin với các hệ thống chuyên ngành khác, phục vụ cho công tác quản lý, phân tích và dự báo thị trường lao động. Nhờ đó, cơ quan chức năng có thể xác định trong tương lai gần có bao nhiêu lao động tham gia, bao nhiêu người thất nghiệp và tình hình biến động lao động theo ngành, vùng miền.

Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung các quy định về phát triển kỹ năng nghề, khung trình độ và tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia, đánh giá và cấp chứng chỉ kỹ năng nghề để đáp ứng nhu cầu của thị trường cũng như tiệm cận tiêu chuẩn khu vực và thế giới. Đặc biệt, luật tạo điều kiện cho người lao động có nhu cầu làm việc ở nước ngoài được vay vốn qua Ngân hàng Chính sách xã hội nhằm đào tạo nghề, chi trả chi phí, từ đó nâng cao tỷ lệ lao động có tay nghề tại các thị trường thu nhập cao và an toàn.

Đáng chú ý, Bộ Nội vụ được giao nhiệm vụ thử nghiệm vận hành Sàn giao dịch việc làm quốc gia, dự kiến khai trương vào tháng 9/2025. Đây sẽ là nền tảng kết nối cung - cầu lao động trên phạm vi toàn quốc, nơi người lao động có thể tạo tài khoản định danh, còn doanh nghiệp có hệ thống tuyển dụng số hóa, chấm dứt phương thức kết nối thủ công như trước. Doanh nghiệp tư nhân có thể tích hợp dữ liệu với sàn để đồng bộ và khai thác hiệu quả hơn nguồn nhân lực.

Cục trưởng Cục Việc làm Vũ Trọng Bình cho rằng, Luật Việc làm mới không chỉ là công cụ thúc đẩy hiệu quả sử dụng lao động mà còn góp phần tăng khả năng dự báo, quản trị thị trường lao động theo hướng hiện đại. Ông dẫn chứng, nếu 10 năm trước nhà đầu tư đến địa phương chủ yếu hỏi về thủ tục, đất đai, thì nay mối quan tâm hàng đầu là liệu địa phương có đủ lao động hay không. Do đó, thông tin thị trường lao động đóng vai trò ngày càng quan trọng trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế.

Với định hướng "dùng dữ liệu để phục vụ con người", Luật Việc làm 2025 đánh dấu bước tiến quan trọng trong quản lý lao động tại Việt Nam. Khi dữ liệu được kết nối, phân tích và khai thác hiệu quả, người lao động sẽ không còn phải “mò mẫm” tìm việc giữa mù mờ thông tin, còn doanh nghiệp có thể tuyển dụng nhanh chóng, chính xác hơn bao giờ hết. Đây là nền móng quan trọng đưa thị trường lao động Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu hiện đại hóa và số hóa toàn diện.

T.An