Gia tăng các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Hơn 2 thập kỷ qua, nhiều dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi đã xảy ra trên toàn thế giới như dịch hạch, SARS, cúm gia cầm A(H5N1), đại dịch cúm A(H1N1), MERS-CoV, Ebola và gần đây nhất là đại dịch Covid-19, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người cũng như tác động lớn đến kinh tế, xã hội của các quốc gia; trong đó khoảng 70% các bệnh truyền nhiễm là các bệnh lây truyền từ động vật sang người.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại hội nghị.

Ở trong nước, nhiều dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người đã lưu hành và có tác động lớn đến sức khỏe người dân như: Bệnh dại, cúm A (H5N1), bệnh liên cầu lợn ở người, bệnh than, bệnh Leptospira (bệnh xoắn khuẩn vàng da).

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, từ năm 2022 đến nay, một số dịch bệnh đã có sự gia tăng trở lại như: Bệnh cúm gia cầm sau hơn 8 năm không ghi nhận ca mắc trên người, nhưng từ năm 2022 đến nay, chúng ta ghi nhận 2 ca mắc mới, trong đó có 1 ca tử vong do cúm gia cầm (1 ca trong năm 2022 và 1 ca trong tháng 3/2024).

Dịch cúm gia cầm vẫn được ghi nhận rải rác trên đàn gia cầm ở nhiều địa phương trên cả nước, vì vậy, vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm sang người.

Cùng với đó, bệnh dại ghi nhận có số ca tử vong cao (100% số mắc là tử vong), năm 2023 ghi nhận 82 trường hợp tử vong, riêng 3 tháng đầu năm 2024 đã ghi nhận 27 ca tử vong do dại, tăng 16 ca so với cùng kỳ năm ngoái (~170%) và xuất hiện, tăng cao đột biến ở những tỉnh trước đây không phải là khu vực trọng điểm về dại. Trong đó, miền Trung ghi nhận 10 ca tử vong do dại (cao nhất cả nước).

Theo đại diện Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, năm 2023 ghi nhận 30/63 tỉnh, thành phố có ca bệnh dại, cao nhất vào các tháng 3, 4 và 8. Trong đó, khu vực miền Bắc có số ca bệnh dại cao nhất (37,8%), miền Nam và Tây Nguyên (24,4%), miền Trung (13,4%). Miền Nam và Tây Nguyên gia tăng ca bệnh dại liên tiếp trong những năm gần đây. Tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi bị bệnh dại chiếm 34%.

Trong năm 2024, miền Trung ghi nhận số ca bệnh dại gia tăng đột biến, hiện đang cao nhất trên cả nước (9 ca). Khu vực Tây Nguyên và miền Nam vẫn tiếp tục gia tăng (Đắk Lắk 4 ca, Long An 3 ca).

Tại hội nghị, các đơn vị từ Trung ương và địa phương đã chia sẻ về tình hình dịch bệnh, những khó khăn, thách thức cũng như các bài học kinh nghiệm và giải pháp nhằm tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024, chủ động triển khai các biện pháp khống chế dịch bệnh.

Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận định, trong thời gian tới, nguy cơ các ổ dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người vẫn tiếp tục xảy ra.

Theo đại diện Cục Y tế dự phòng, nguy cơ lây nhiễm bệnh dại từ động vật sang người vẫn tiếp tục do: Tỷ lệ tiêm vắc xin phòng dại trên tổng đàn chó, mèo còn thấp; công tác quản lý đàn chó, mèo còn hạn chế; nhận thức của người dân còn hạn chế.

Với bệnh cúm gia cầm, tiếp tục ghi nhận sự lây lan của cúm gia cầm tại tất cả các khu vực trên thế giới; dịch cúm gia cầm vẫn xảy ra trên đàn gia cầm khắp cả nước; thời tiết thuận lợi cho các mầm bệnh hô hấp phát triển và lây lan.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh, với nguồn bệnh lây truyền từ động vật, việc kiểm soát nguồn lây khó khăn nên công tác phòng, chống và kiểm soát các bệnh lây truyền từ động vật sang người không chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của ngành Y tế hoặc ngành thú y, mà cần sự phối hợp liên ngành một cách chủ động, chặt chẽ, thường xuyên; đồng thời cần sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương các cấp, các bộ, ban ngành liên quan và đặc biệt là sự tham gia chủ động của người dân, cộng đồng.

Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị, địa phương triển khai đầy đủ các biện pháp phòng chống dịch theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Đồng thời, các địa phương cần huy động nguồn lực, sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội đối với công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, quan tâm đến các bệnh lây truyền từ động vật sang người; trong đó quan tâm bố trí kinh phí, nguồn nhân lực cho việc triển khai các hoạt động phòng, chống dịch nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, bảo vệ đàn vật nuôi, bảo đảm nguồn cung thực phẩm gia cầm an toàn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và đẩy mạnh xuất khẩu gia cầm và sản phẩm gia cầm.

Minh Khuê